Minggu, 25 November 2018

Artikel Basa Sunda


Tatakrama Urang Sunda

Manusa  nyaeta salah sahiji mahluk sosial. Naon anu di maksad mahluk sosial teh? Mahluk sosial nyaeta mahluk anu dina kahirupan sapopoena teu tiasa leupas tina mahluk sejenna. Contona hiji manusa pasti aya pangabutuh ka manusa nu sejen pikeun neruskeun kahirupan sapopoena.  Unggal waktu pasti wae urang sararea ngalakukeun komunikasi, boh dina patepung langsung atanapi dina alat komunikasi misalna telepon, HP, oge internet. Dina ngalakukeun komunikasi hiji unsur anu janten media utama nyaeta basa.
Basa nyaeta kaparigelan anu digaduhan ku manusa pikeun komunikasi jeung manusa sejenna, tiasa ngagunakeun kecap atawa isyarat awak. Basa kaasup salah sahiji tatakrama nu aya di urang Sunda. Matak dina Basa Sunda mah aya nu disebat undak-usuk basa. Undak-usuk basa nyaeta aturan atawa tatakrama dina nyarios basa Sunda sangkan merenah.
 Adat urang Sunda mah katelah ti ngawitan basa, sopan santun, dugi ka laku lampah oge diperhatoskeun. Contona, nalika ngalangkung di payuneun jalmi anu langkung kolot pasti wae ngarengkuhkeun awak bari ngalempengkeun panangan anu katuhu langkung handap tinu kenca, nalika tuang teu kengeng aya sora, nalika nunjukkeun naon wae diusahakeun ngangge jempol bari rada ngabongkokeun awak, nalika ngobrol jeung kolot kedah tungkul. Urang Sunda oge katelah ku amis budi na oge someah. Nalika patepung jeung batur, pasti wae aya basa “ Neng bade kamana? Linggih heula ka saung, cai-cai wae mah aya.”
Tapi, jaman anu ngarobah adat eta. Nonoman Sunda jaman ayeuna mah jauh tina tatakrama urang Sunda anu amis budi tur someah. Basa sapopoe anu dipake jauh tina undak-usuk basa oge sopan santun urang Sunda boh ka sasama, ka guru, atawa ka jalmi anu langkung sepuh ti manehna. Kitu oge laku lampahna, teu ngalangkung dimana-dimana, teu terang kasaha-saha pasti lempeng bae, laku lampah ka jalmi anu langkung sepuh disamikeun jiga laku lampah na ka rerencangan sapantaran. Matak numutkeun kahirupan kolot jaman baheula mah teu aya basa pasea, guntreng oge sajabana tapi estu rukun, hirup sauyunan, silih asah, silih asih, silih asuh, jeung  tentrem repeh-rapih da kitu tea aya anu saalit-saalit kasinggung, teu jiga kiwari da basa na teu dijagi anu kadituna kalah jadi pasea.
 Kamana atuh adat eta teh? Saha anu ngaleungitkeunana? Saha anu salah? Saha anu kedahna ngamumule eta adat tatakrama urang Sunda teh? Jawabanna uih deui ka nonoman Sunda jaman kiwari. Da kumaha atuh ayeuna mah nonoman teh leuwih ngarasa gaya lamun ngobrol ngangge basa Inggris, basa Korea, oge basa Indonesia anu henteu sasuai jeung aturan misalna lo, gue, bokap, nyokap. Ari diajar basa Sunda mah sesah cenah, pabaliut, katinggaleun jaman, padahal eta teh basa anu diturunkeun ku karuhun urang. Salah sahiji sababna matak eta kaalaman ku urang Sunda nyaeta nalika budaya Barat asup ka budaya urang, urang salaku pribumi acan siap , acan ngagaduhan mental anu kuat pikeun nyaring eta budaya.
 “Hade gogog, hade tagog” anu hartosna yen jalmi teh kedah sae dina basa oge dina laku lampah. Tah eta anu kedahna ditekenkeun ku nonoman Sunda. Nonoman Sunda kedah ngagaduhan hiji prinsip pikeun terus ngalakukeun laku lampah anu sae, ngamumule adat kabiasaan urang Sunda anu sae, oge ningkatkeun jeung ngadangdosan citra urang Sunda anu kapungkur katelah sopan, santun, amis budi tur someah.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar